Đòn bẩy lớn gây ra sự sụp đổ chớp nhoáng trên thị trường crypto

Được thúc đẩy bởi dòng vốn từ các tổ chức, thị trường crypto dường như đã ổn định. Tuy nhiên, một làn sóng thanh lý trên các sản phẩm phái sinh đã làm nổi bật sự mong manh của nó. Theo Glassnode, các vụ thanh lý này đã gần như tăng gấp ba lần, là hệ quả của việc sử dụng đòn bẩy quá mức.

Một đợt thanh lọc kỷ lục trên thị trường futures

Ngày 10 tháng 10 năm 2025 sẽ được ghi nhớ như một trong những đợt thanh lý dữ dội nhất của chu kỳ này.

Theo báo cáo mới nhất từ Glassnode và Fasanara, thị trường đã phải đối mặt với một làn sóng thanh lý lớn trên các sản phẩm phái sinh crypto. Các nhà phân tích mô tả sự gia tăng đòn bẩy đã đạt đến ngưỡng nguy hiểm: “Thanh lý hàng ngày trên thị trường futures tăng từ mức trung bình 28 triệu đô la cho các vị thế long và 15 triệu đô la cho short ở chu kỳ trước, lên 68 triệu đô la long và 45 triệu đô la short trong chu kỳ hiện tại”.

Sự mất cân bằng này đạt đỉnh trong một sự kiện được các nhà nghiên cứu gọi là “Early Black Friday”, nơi hơn 640 triệu đô la mỗi giờ bị thanh lý, khiến bitcoin giảm từ 121,000 đô la xuống 102,000 đô la.

Dưới đây là các dữ kiện chính của ngày quan trọng này:

• Thanh lý quy mô lớn: hơn 640 triệu đô la mỗi giờ bị thanh lý ở các vị thế long trong phiên ngày 10 tháng 10;

• Sự sụt giảm mạnh của BTC: giá giảm từ 121,000 đô la xuống 102,000 đô la chỉ trong vài giờ;

• Sự sụp đổ của open interest: giảm từ 49.5 tỷ đô la xuống 38.8 tỷ đô la, tức giảm 22% chỉ trong chưa đầy 12 giờ;

• Mức độ phơi nhiễm kỷ lục: tổng open interest trên các sản phẩm phái sinh đạt đỉnh ở mức 67.9 tỷ đô la;

• Khối lượng giao dịch bùng nổ: lên tới 68.9 tỷ đô la giao dịch futures mỗi ngày vào giữa tháng 10;

• Sự thống trị của hợp đồng perpetual: chiếm hơn 90% hoạt động trên thị trường futures.

Bối cảnh thị trường này, được đặc trưng bởi việc sử dụng đòn bẩy quá mức, đã tạo điều kiện cho hiện tượng thanh lý dây chuyền. Động lực này diễn ra rất nhanh, khi giá bitcoin giảm đã kích hoạt hàng loạt margin call, buộc phải đóng tự động nhiều vị thế long.

Những động lực cấu trúc mới của thị trường crypto

Vượt ra ngoài những căng thẳng hiện tại trên thị trường phái sinh, báo cáo của Glassnode tiết lộ một sự thay đổi cấu trúc sâu sắc hơn của thị trường.

Kể từ khi các spot ETF trên bitcoin ra mắt vào đầu năm 2024, động lực thị trường đã được định hướng lại một cách sâu sắc. “Việc phát hiện giá đã chuyển sang thị trường giao ngay,” báo cáo chỉ ra, trong khi đòn bẩy lại tập trung ở thị trường futures.

Sự phân cực này tạo ra một hệ sinh thái mà giá tham chiếu hiện được hình thành bên ngoài các sản phẩm phái sinh crypto, nhưng đầu cơ vẫn tiếp tục bơm vào sự biến động hệ thống. Sự chuyển dịch này có được là nhờ dòng vốn lớn đổ vào thị trường giao ngay. Kể từ đáy năm 2022, hơn 732 tỷ đô la đã chảy vào bitcoin, đưa vốn hóa thực tế của nó lên mức kỷ lục lịch sử là 1.1 nghìn tỷ đô la.

Trong bối cảnh này, hồ sơ của các holder BTC cũng đã thay đổi. Hiện nay, gần 6.7 triệu bitcoin được nắm giữ bởi các tổ chức, bao gồm ETF, bảng cân đối kế toán doanh nghiệp và kho bạc phi tập trung. Chỉ tính từ đầu năm, các ETF đã hấp thụ khoảng 1.5 triệu BTC.

Trong khi đó, số dư trên các sàn giao dịch tập trung đang giảm, cho thấy chiến lược nắm giữ dài hạn thay vì sử dụng chiến thuật. Cấu trúc nắm giữ mới này, cùng với việc mạng lưới Bitcoin đã xử lý 6.9 nghìn tỷ đô la chuyển khoản trong 90 ngày qua, vượt qua Visa và Mastercard trong cùng kỳ, cho thấy bitcoin đang dần được định vị lại như một hệ thống thanh toán quy mô tổ chức.

Động lực thị trường crypto hiện tại, bị chi phối bởi đòn bẩy và các sản phẩm phái sinh, đặt ra câu hỏi về sức mạnh của đợt phục hồi. Dù giá bitcoin tiếp tục tăng, cấu trúc thị trường vẫn còn mong manh. Cần thận trọng vì sự cân bằng có vẻ bấp bênh.