Bạn cũng nên tin vào Crypto

Nếu bạn đã tham gia vào ngành công nghiệp crypto trong vài năm qua, chắc chắn bạn đã cảm nhận được cảm giác "mệt mỏi" ngày càng rõ rệt.

Cuối tuần vừa rồi, bài viết dài của đồng sáng lập Aevo, Ken Chan, chắc chắn đã đánh trúng tâm trạng của nhiều người. Anh ấy đã dùng một tiêu đề cực đoan — "Tôi đã lãng phí 8 năm cuộc đời mình trong ngành công nghiệp crypto."

Đây không phải là trạng thái của một cá nhân mà là sự mệt mỏi tập thể của những người tham gia ngành. Ken đã viết về nhiều sự thật mà nhiều người không dám thừa nhận: trong ngành crypto, thực sự rất dễ đánh mất cảm giác về thời gian.

Không có gì xảy ra mà không có lý do

Bạn có thể đã thức trắng đêm vì một đợt airdrop, theo dõi biểu đồ khi một dự án ra mắt, chạy theo các đợt tăng giảm giá vì một câu chuyện, nghiên cứu một giao thức mới suốt đêm, hoặc tham gia vô số công việc không được trả công cho quản trị cộng đồng. Từ chủ nghĩa tự do lãng mạn đến thử nghiệm quản trị on-chain, và bây giờ là meme, perpetuals, cùng cơn sốt của cuộc đua degenerate, tất cả đủ khiến người ta tự hỏi: liệu chúng ta thực sự đang tham gia vào một cuộc cách mạng công nghệ, hay chỉ đang làm việc cho một sòng bạc tham lam vô hạn?

Sự hoài nghi của những người làm nghề không phải vì họ không đủ kiên định mà bởi chính cấu trúc tàn nhẫn của ngành crypto: vòng đời của các câu chuyện ngắn hơn vòng đời sản phẩm; sự cường điệu lấn át nền tảng; tốc độ đầu cơ vượt xa tốc độ phát triển; sự tôn sùng anh hùng song hành với nghi ngờ tập thể; kết cục của nhiều dự án không phải là thất bại mà là biến mất.

Cần phải thẳng thắn nói rằng cảm xúc của Ken là điều mà nhiều người từng trải qua. Và những nghi ngờ này không phải là vô căn cứ.

Sức nặng của câu hỏi "Chúng ta thực sự đang nắm giữ điều gì?" có thể lớn hơn rất nhiều so với "Liệu giá Bitcoin có tăng trở lại không?"

Vậy khi chúng ta nói "chúng ta tin vào crypto", rốt cuộc chúng ta đang tin vào điều gì? Chúng ta tin vào các đội ngũ dự án? Không. Chúng ta tin vào một KOL nổi tiếng? Chắc chắn là không. Chúng ta tin vào một loạt các câu chuyện? Lại càng không.

Nhiều người sẽ chợt nhận ra rằng điều duy nhất mà họ thực sự tin tưởng từ trước đến nay có lẽ chỉ là một điều: điều mà chúng ta vẫn đang nắm giữ và tin tưởng chính là ý nghĩa của crypto đối với thế giới này.

Vì vậy, ngay sau khi bài viết của Ken lan truyền, Nic Carter, đồng sáng lập Castle Island Ventures, đã nhanh chóng viết một bài phản hồi — "Tôi không hối tiếc khi dành tám năm trong ngành công nghiệp crypto."

Ý nghĩa của tiền mã hóa đối với thế giới này là gì? Nic Carter đã đưa ra năm quan điểm: làm cho hệ thống tiền tệ vững chắc hơn, mã hóa logic kinh doanh bằng smart contract, biến tài sản số thành hiện thực, nâng cao hiệu quả thị trường vốn, và mở rộng tài chính toàn cầu bao trùm.

Đừng bao giờ quên lý do bắt đầu

Mỗi khi ngành rơi vào hỗn loạn, có lẽ chúng ta nên đọc lại whitepaper của Bitcoin.

Một phiên bản tiền điện tử ngang hàng thuần túy, đó là câu đầu tiên trong whitepaper.

Năm 2008, khủng hoảng tài chính, các ngân hàng phá sản, sự sụp đổ ầm ầm của Lehman Brothers. Các nhà tài chính và chính trị gia đã khiến cả thế giới phải trả giá cho rủi ro và sai lầm của họ.

Sự ra đời của Bitcoin không phải để tạo ra sự giàu có mà để trả lời một câu hỏi: "Chúng ta có thể xây dựng một hệ thống tiền tệ không phụ thuộc vào bất kỳ tổ chức tập trung nào không?"

Lần đầu tiên trong lịch sử, nhân loại có một loại tiền tệ không cần phải đặt niềm tin vào bất kỳ ai. Đây là hệ thống tài chính duy nhất trên thế giới thực sự không thuộc về bất kỳ quốc gia, công ty hay cá nhân nào. Bạn có thể chỉ trích ETH, chỉ trích Solana, chỉ trích tất cả L2, chỉ trích tất cả DEX, nhưng rất ít người chỉ trích Bitcoin vì ý định ban đầu của nó chưa bao giờ thay đổi.

Bất kỳ công ty Web2 nào cũng có thể đóng tài khoản của bạn vào ngày mai, nhưng không ai có thể ngăn bạn gửi một giao dịch Bitcoin vào ngày mai. Sẽ luôn có người không thích nó, không tin vào nó, thậm chí tấn công nó, nhưng không ai có thể thay đổi nó.

Nước vốn khiêm nhường, nhưng lại mang lợi ích cho muôn loài.

Lạm phát toàn cầu trở thành bình thường, nợ công tăng vọt, lãi suất phi rủi ro giảm kéo dài dẫn đến thiếu hụt tài sản, áp bức tài chính, thiếu quyền riêng tư... Sự tồn tại của những vấn đề này có nghĩa là tầm nhìn của ngành công nghiệp tiền mã hóa không hề lỗi thời mà còn cấp bách hơn. Như Nic Carter đã nói, "Tôi chưa từng thấy công nghệ nào có khả năng thúc đẩy nâng cấp hạ tầng thị trường vốn mạnh mẽ như tiền mã hóa."

Tại sao đây không phải là một ngành thất bại

Ken nói anh ấy đã lãng phí tám năm. Nhưng liệu chúng ta thực sự đã lãng phí tuổi trẻ của mình?

Ở các quốc gia siêu lạm phát như Argentina, Thổ Nhĩ Kỳ và Venezuela, BTC và stablecoin đã trở thành một "hệ thống tài chính ngầm" thực tế; hàng trăm triệu người không thể tiếp cận hệ thống ngân hàng lần đầu tiên sở hữu tài sản số toàn cầu; nhân loại lần đầu tiên sở hữu tài sản có thể tự quản lý trên phạm vi toàn cầu; thanh toán quốc tế lần đầu tiên không cần đến ngân hàng; hàng tỷ người lần đầu tiên tiếp cận cùng một hệ thống tài chính; hạ tầng tài chính bắt đầu vượt qua biên giới quốc gia; một tài sản không dựa vào bạo lực và quyền lực bắt đầu được công nhận trên toàn cầu...

Đối với một quốc gia lạm phát cao, một đồng tiền ổn định và không mất giá giống như một chiếc thuyền Noah, vì vậy stablecoin chiếm 61,8% khối lượng giao dịch crypto tại Argentina. Đối với freelancer kinh doanh quốc tế, digital nomad và người giàu, USDT là đồng đô la số của họ.

So với việc giữ đô la dưới gối hoặc mạo hiểm đổi tiền trên thị trường chợ đen, chỉ cần nhấp chuột để chuyển đổi peso sang USDT có vẻ thanh lịch và an toàn hơn nhiều.

Dù là giao dịch tiền mặt với người bán hàng rong hay chuyển USDT giữa giới tinh hoa, về bản chất đều phản ánh sự thiếu niềm tin vào tín dụng quốc gia và mong muốn bảo vệ tài sản cá nhân. Ở một quốc gia thuế cao, phúc lợi thấp, tiền tệ liên tục mất giá, mỗi "giao dịch xám" là một sự phản kháng lại sự cướp bóc có hệ thống.

Trong một trăm năm, Nhà Hồng ở Buenos Aires đã chứng kiến nhiều đời chủ, và peso đã trải qua hết lần mất giá này đến lần khác. Nhưng nhờ các giao dịch ngầm và sự khôn ngoan "xám", người dân thường đã tìm được lối thoát khỏi ngõ cụt. Đọc thêm: "Underground Argentina: Jewish Moneylenders, Chinese Supermarkets, Laid-back Youth, and Reverting Middle Class"

Gần như tất cả 20 quỹ hàng đầu toàn cầu đều đã thành lập bộ phận Web3; các tổ chức TradFi tiếp tục đổ vốn vào (BlackRock, Fidelity, CME); hệ thống tiền tệ số quốc gia tham khảo Bitcoin; tất cả các ETF tài sản số của Mỹ đều lập kỷ lục về dòng vốn vào; chỉ trong 15 năm, Bitcoin đã vươn lên trở thành một trong mười tài sản tài chính hàng đầu toàn cầu...

Dù có bong bóng, đầu cơ, hỗn loạn và lừa đảo, một số sự thật vẫn đã xảy ra. Những thay đổi này đã âm thầm thay đổi thế giới. Và chúng ta đang đứng trong một ngành sẽ tiếp tục tái định hình cấu trúc tài chính toàn cầu.

Chúng ta thực sự không để lại gì sao?

Nhiều người vẫn hỏi: "Nếu sau 15 năm, không còn chuỗi nào tồn tại, các dự án biến mất, các giao thức bị thay thế bởi hạ tầng tiên tiến hơn. Chẳng phải chúng ta đang lãng phí tuổi trẻ vào những gì mình đang làm bây giờ sao?"

Nhưng hãy nghĩ về một ngành khác: năm 2000, bong bóng Internet vỡ, NASDAQ lao dốc 78%; năm 1995, Amazon bị gọi là "một trang web bán sách"; năm 1998, Google bị cho là "kém thân thiện hơn Yahoo"; năm 2006, mạng xã hội bị coi là "nổi loạn tuổi teen."

Những ngày đầu của Internet tràn ngập: hàng ngàn công ty khởi nghiệp chết yểu; đổi mới biến mất; đầu tư lớn thất bại; hàng chục ngàn người nghĩ rằng họ đã lãng phí tuổi trẻ.

Các BBS, cổng thông tin, Internet quay số, dịch vụ email trả phí gần như đã biến mất ngày nay, và 90% sản phẩm Internet di động thế hệ đầu không còn tồn tại. Nhưng chúng hoàn toàn không "lãng phí"; chúng đã tạo nên nền móng cho kỷ nguyên di động.

Hạ tầng mà họ tạo ra — trình duyệt, TCP/IP, máy chủ đầu tiên, trình biên dịch — đã làm nên tất cả: Facebook, Google, Apple, Internet di động, điện toán đám mây, AI. Lịch sử phát triển của mạng xã hội là một chu kỳ liên tục bị phá vỡ, giống như TikTok ngày nay được tạo thành từ vô số mạng xã hội đã chết.

Mỗi thế hệ thay thế thế hệ trước, nhưng không thế hệ nào là vô ích.

Không ngành nào có một con đường sạch sẽ, tuyến tính, rõ ràng, đúng đắn hay dứt khoát. Tất cả các ngành công nghệ nền tảng đều từng trải qua hỗn loạn, bong bóng, thử và sai, bị hiểu lầm cho đến khi chúng thay đổi thế giới.

Ngành công nghiệp crypto cũng không khác gì.

Cuộc cách mạng công nghệ của ngành crypto chưa bao giờ được hoàn thành bởi một thế hệ duy nhất. Mọi việc chúng ta làm, dù ETH bị thay thế bởi một chuỗi khác trong tương lai, L2 được viết lại bằng kiến trúc mới, và các DEX mà chúng ta dùng hôm nay đều biến mất, cũng sẽ không bao giờ là vô ích.

Bởi vì những gì chúng ta cung cấp là nền đất, là thử và sai, là các tham số, là thí nghiệm xã hội, là sự phụ thuộc vào con đường, là kinh nghiệm và mẫu vật mà tương lai hấp thụ — chứ không phải là đích đến cuối cùng.

Hơn nữa, bạn không đơn độc trên con đường này.

Vẫn còn hàng triệu nhà phát triển, nhà nghiên cứu, quản lý quỹ, vận hành node, builder và trader trên toàn thế giới đang âm thầm tiến về phía trước trong thời đại này. Chúng tôi ở bên bạn.

—Viết cho những ai vẫn còn trên con đường này.