Với mức định giá 1 tỷ đô la, tại sao Farcaster lại không thể tạo ra một "Twitter phi tập trung"?

Original Article Title: " Một định giá 10 tỷ và năm năm khám phá, tại sao lại 'bỏ cuộc'?"

Original Article Author: Bootly, via Bitpush News

Sau năm năm thành lập, huy động được khoảng 180 triệu đô la tổng vốn và từng đạt mức định giá gần 10 tỷ đô la, Farcaster đã chính thức thừa nhận rằng con đường mạng xã hội Web3 không thành công như kỳ vọng.

Gần đây, đồng sáng lập Farcaster là Dan Romero đã liên tiếp đăng bài trên nền tảng, thông báo rằng nhóm sẽ từ bỏ chiến lược sản phẩm "ưu tiên xã hội" và thay vào đó sẽ tập trung hoàn toàn vào hướng ví. Trong tuyên bố của mình, ông cho biết đây không phải là một sự nâng cấp chủ động mà là lựa chọn được đưa ra sau một thời gian dài thử nghiệm, bị thực tế ép buộc.

"Chúng tôi đã thử trong 4,5 năm để đặt xã hội lên hàng đầu, nhưng không thành công."

Đánh giá này không chỉ đánh dấu sự chuyển mình của Farcaster mà còn một lần nữa làm nổi bật những thách thức cấu trúc của mạng xã hội Web3.

Khoảng cách giữa lý tưởng và thực tế: Tại sao Farcaster không thể trở thành "Twitter phi tập trung"

Farcaster xuất hiện vào năm 2020, giữa làn sóng phát triển của Web3. Dự án này cố gắng giải quyết ba vấn đề cốt lõi của các nền tảng mạng xã hội Web2:

· Độc quyền nền tảng và kiểm duyệt

· Dữ liệu người dùng không thuộc sở hữu cá nhân

· Nhà sáng tạo không thể kiếm tiền trực tiếp

Ý tưởng thiết kế của nó khá lý tưởng:

· Lớp giao thức phi tập trung

· Các client có thể tự do xây dựng

· Quan hệ xã hội được ghi nhận on-chain và có thể di chuyển

Trong số nhiều dự án "mạng xã hội phi tập trung", Farcaster từng được xem là sản phẩm gần nhất với Product-Market Fit (PMF). Đặc biệt sau Warpcast năm 2023, nhiều KOL đã gia nhập Crypto Twitter, khiến nó giống như nguyên mẫu của mạng xã hội thế hệ tiếp theo.

Tuy nhiên, các vấn đề nhanh chóng xuất hiện.

Theo dữ liệu Monthly Active Users (MAU) của Farcaster trên Dune Analytics, quỹ đạo tăng trưởng người dùng của Farcaster cho thấy một mô hình rất rõ ràng nhưng không mấy lạc quan:

Trong phần lớn năm 2023, số lượng người dùng hoạt động hàng tháng (MAU) của Farcaster gần như không đáng kể;

Điểm bùng phát thực sự trong tăng trưởng diễn ra vào đầu năm 2024, với MAU tăng nhanh từ vài nghìn lên khoảng 40.000–50.000 trong thời gian ngắn, đạt đỉnh gần 80.000 MAU vào giữa năm 2024.

Đây là cửa sổ mở rộng thực sự duy nhất của Farcaster kể từ khi thành lập. Đặc biệt đáng chú ý là sự tăng trưởng này không diễn ra trong thị trường gấu, mà vào giai đoạn hệ sinh thái Base hoạt động mạnh và các câu chuyện SocialFi sôi động.

Tuy nhiên, cửa sổ này không kéo dài lâu.

Bắt đầu từ nửa cuối năm 2024, dữ liệu MAU cho thấy sự sụt giảm rõ rệt, với xu hướng giảm dao động trong năm tiếp theo:

· MAU phục hồi nhiều lần, nhưng các đỉnh ngày càng thấp

· Đến nửa cuối năm 2025, MAU giảm xuống dưới 20.000

Trên thực tế, tăng trưởng của Farcaster luôn không thể "phá vỡ vòng tròn", với cơ sở người dùng rất đồng nhất:

· Chuyên gia ngành crypto

· VC

· Builder

· Người dùng crypto-native

Đối với người dùng phổ thông:

· Ngưỡng đăng ký cao

· Nội dung xã hội mang tính "nội bộ" cao

· Trải nghiệm người dùng không vượt trội so với X/Instagram

Điều này khiến Farcaster liên tục không tạo ra hiệu ứng mạng thực sự.

KOL DeFi Ignas trên X (@DeFiIgnas) thẳng thắn cho rằng Farcaster "đơn giản là thừa nhận điều mà mọi người đã cảm nhận từ lâu":

Cường độ hiệu ứng mạng của X (trước đây là Twitter) gần như không thể bị phá vỡ theo hướng tích cực.

Đây không phải là vấn đề của các câu chuyện crypto mà là rào cản cấu trúc của sản phẩm xã hội. Từ góc độ sản phẩm, vấn đề xã hội của Farcaster khá điển hình:

· Tăng trưởng người dùng luôn bị khóa trong cộng đồng crypto-native

· Nội dung mang tính tự tham chiếu cao, khó lan tỏa

· Kiếm tiền cho nhà sáng tạo và giữ chân người dùng không tạo thành vòng lặp phản hồi tích cực

Đó cũng là lý do Ignas tóm tắt chiến lược mới của Farcaster chỉ trong một câu:

"Thêm tính năng xã hội vào ví dễ hơn là thêm ví vào sản phẩm xã hội."

Đánh giá này về cơ bản thừa nhận rằng "xã hội không phải là nhu cầu chính của Web3".

"Bong bóng thì thoải mái, nhưng con số thì khắc nghiệt"

Nếu dữ liệu MAU trả lời "Farcaster đang như thế nào", thì một câu hỏi khác là: Bản thân thị trường này lớn đến đâu?

Nhà sáng tạo crypto Wiimee đã cung cấp một bộ dữ liệu so sánh ấn tượng trên X.

Sau một "lần bùng nổ ngoài ý muốn khỏi vòng nội dung crypto", Wiimee đã tạo nội dung cho khán giả phổ thông trong bốn ngày liên tiếp. Dữ liệu phân tích cho thấy trong khoảng 100 giờ, anh đã đạt được 2,7 triệu lượt hiển thị, gấp đôi tổng lượt xem của tất cả nội dung crypto trong một năm.

Anh nhận xét: "Crypto Twitter là một bong bóng, và nó nhỏ. Nói chuyện với công chúng bốn ngày có tác động lớn hơn nói chuyện với người trong ngành bốn năm."

Đây không phải là chỉ trích trực tiếp Farcaster mà là hé lộ một vấn đề sâu xa hơn: mạng xã hội crypto vốn là một hệ sinh thái tự tham chiếu cao với khả năng lan tỏa ra bên ngoài yếu. Khi nội dung, quan hệ và người theo dõi đều giới hạn trong cùng một nhóm người dùng native, ngay cả thiết kế giao thức tinh vi nhất cũng khó vượt qua giới hạn quy mô thị trường.

Vì vậy, thách thức mà Farcaster đối mặt không phải là "sản phẩm chưa đủ tốt" mà là "không đủ người trong lĩnh vực này".

Ví, bất ngờ đạt được PMF

Điều thực sự thay đổi nhận định nội bộ của Farcaster không phải là sự phản tỉnh về xã hội mà là sự xác nhận bất ngờ từ ví.

Đầu năm 2024, Farcaster đã giới thiệu ví tích hợp trong ứng dụng, ban đầu chỉ nhằm bổ sung trải nghiệm xã hội. Tuy nhiên, từ dữ liệu sử dụng, tốc độ tăng trưởng, tần suất sử dụng và hiệu suất giữ chân của ví lại khác biệt rõ rệt so với module xã hội.

Dan Romero nhấn mạnh trong một phản hồi công khai: "Mỗi người dùng ví mới và người dùng giữ chân là một người dùng mới cho giao thức."

Câu nói này đã tiết lộ logic cốt lõi của việc điều chỉnh lộ trình. Ví không đối mặt với vấn đề "biểu đạt", mà là nhu cầu vận hành on-chain thực sự: chuyển tiền, giao dịch, ký và tương tác với ứng dụng mới.

Vào tháng 10, Farcaster đã mua lại công cụ phát hành token dựa trên AI Agent là Clanker và dần tích hợp vào hệ thống ví. Động thái này cũng được xem là cam kết rõ ràng của nhóm với con đường "ưu tiên ví".

Từ góc độ kinh doanh, hướng đi này có những lợi thế rõ ràng:

· Tần suất sử dụng cao hơn

· Lộ trình kiếm tiền rõ ràng hơn

· Tích hợp chặt chẽ hơn với hệ sinh thái on-chain

Ngược lại, các tính năng xã hội giống như "gia vị" hơn là động lực tăng trưởng chính.

Mặc dù chiến lược ví dựa trên dữ liệu, tranh cãi trong cộng đồng vẫn nổ ra.

Một số người dùng lâu năm cho biết họ không phản đối ví, mà cảm thấy không thoải mái với sự thay đổi văn hóa đi kèm: từ "người dùng" bị định nghĩa lại thành "trader", từ "đồng xây dựng" bị gắn mác là "lực lượng cũ".

Điều này phơi bày một vấn đề thực tế: khi hướng sản phẩm thay đổi, cảm xúc cộng đồng thường khó di chuyển hơn lộ trình. Lớp giao thức của Farcaster vẫn phi tập trung, nhưng quyền quyết định hướng sản phẩm vẫn chủ yếu thuộc về nhóm phát triển. Sự căng thẳng này càng được khuếch đại trong quá trình chuyển đổi.

Romero sau đó thừa nhận có vấn đề trong giao tiếp nhưng cũng khẳng định nhóm đã đưa ra lựa chọn.

Đây không phải là sự kiêu ngạo mà là thực tế chung của các dự án startup giai đoạn cuối. Ở khía cạnh này, Farcaster không từ bỏ lý tưởng xã hội mà chỉ buông bỏ ảo tưởng về việc mở rộng nó.

Có lẽ như một người quan sát đã nói, "Hãy khiến người dùng ở lại vì công cụ trước, rồi mới có không gian cho tương tác xã hội."

Lựa chọn của Farcaster có thể không lãng mạn nhất, nhưng có lẽ là gần với thực tế nhất, đi sâu vào tích hợp các công cụ tài chính native (ví, giao dịch, phát hành), đây là con đường thực tiễn để chuyển hóa thành giá trị kinh doanh bền vững.

Original Article Link